ابهام زدایی واژگانی صفات مبهم در ترجمه ماشینی: بررسی پیکره بنیاد

موضوع ابهام در معانی واژه ها و ساختار ها و چگونگی برطرف کردن آن به ویژه به هنگام ترجمه ماشینی ذهن بسیاری از محققان را در این حوزه به خود مشغول داشته و برای آن راهکار های گوناگونی ارائه شده است. در این مقاله بر آنیم تا به ابهام موجود در واژه ها بپردازیم.صفات و نامهای مبهم با تعدد معانی خود دشواریهایی را در ترجمه ماشینی بوجود می آورند . در برنامه های خودکار که اراده انسانی در انتخاب معادل دخالتی ندارد این موضوع عیان تر است. ماشین نمی تواند بر اساس بافت به صورت خودکار بهترین معادل را انتخاب کند حال آنکه به کمک زبانشناسی رایانه ای و بکار گیری پیکره ها این امر ممکن است. در پژوهش حاضر به منظور اثبات این توانایی از میان دو مقوله اسم و صفت ، صفات را برای بررسی انتخاب کردیم. برای این کار کلیه ی صفات انگلیسی موجود در یک فرهنگ متوسط ( فرهنگ هزاره) را به همراه معانی متعدد آنها استخراج کرده و ضبط کردیم، آنگاه این صفات را در یک کشف اللغات موازی انگلیسی به فارسی قرار دادیم و جملاتی را که این صفات در آنها به کار رفته بودند ضبط کرده و این صفات را به همراه بافت و معنا استخراج کردیم و فهرستی به صورت یک کشف اللغات تهیه کردیم. برنامه ای برای این کشف اللغات نوشته شد به گونه ای که از میان معانی موجود بالاترین بسامد معنایی به همراه با هم آیی و بدون آن به عنوان معادل به هنگام ترجمه انتخاب شود. معادل های انتخاب شده رامترجمین انسانی نیز آزمودند و نتایج نشان دادند که در بیش از 50 درصد موارد معادل های انتخاب شده از سوی مترجمین با آنچه که برنامه ابهام زدایی انتخاب کرده بود یا یکسان و یا بسیار نزدیک بودند. نتایج حاصل از این پژوهش در امر ترجمه ماشینی، بازیابی اطلاعات دوزبانه، ایجاد شبکه های واژگانی و آموزش زبان فارسی سودمند خواهد بود.